Otobüs fiyatı maliyetleri karşılamadığından ZARARDAYIZ diyen Avni Yıldırım; “BU ŞEKİLDE GİDERSE İŞLETMEYİ KAPATMAYI DA DÜŞÜNÜYORUZ”

Ülkemizde benzine, vergiye, sigortaya ve personel maaşlarına gelen zamlar nedeniyle ilçemizin tek seyahat firması olan Tuzgölü Seyahat yetkilileri tarafından otobüs fiyatlarının 35 TL’den 50 TL’ye yükseltilmesine neden oldu. Konuyla ilgili basın açıklaması yapan S.S.Tuzgölü Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatif Başkanı Avni Yıldırım; “Gelirlerimiz, giderlerimizi karşılamıyor. UKOME tarafından bu yıl %8,57 oranda yapılan zamla fiyatlar 35 TL’den 38 TL’ye yükseltildi, ama bu fiyatlar bizim maliyetimizi karşılamadığı için 50 TL yaptık ve gerekli yerlere de bildirdik. Ancak bu fiyat da yetersiz. O nedenle tekrardan hem sıkıntılı durumumuzu hem de istediğimiz fiyatı belirten bir yazı ile EGO Genel Müdürlüğü’ne talepte bulunduk. Talebimizin cevabını bekliyoruz. Şayet fiyatlar artmaz böyle giderse, zaten salgından bu tarafa zararda olan işletmemizi kapatmayı düşünüyoruz” dedi.
Ülkemizde benzine, vergiye, sigortaya ve personel maaşlarına gelen zamlar nedeniyle ilçemizin tek seyahat firması olan Tuzgölü Seyahat yetkilileri tarafından otobüs fiyatlarının 35 TL’den 50 TL’ye yükseltilmesine neden oldu.
S.S.Tuzgölü Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatif Başkanı Avni Yıldırım da, otobüs fiyatında yapılan artış konusunu, düzenlediği basın toplantısında açıklama yaptı.
2022 YILINDA UKOME TARAFINDAN %8,57 ORANINDA YAPILAN ZAMLA OTOBÜS FİYATI 35 TL’DEN 38 TL’YE YÜKSELTİLDİ
2021 yılının sonuna kadar 35 TL olan otobüs fiyatı, UKOME tarafından toplantı yapılarak 2022 yılı fiyatı belirlendi.
Buna göre; 30.12.2021 tarihli UKOME Kurul kararında, otobüs fiyatına % 8,57 oranında zam yaparak 38 TL’ye yükseldiğini ve indirimli tarifenin de 23 TL olduğunu açıklamıştı.
ZARARDAYIZ, TAKSİTLERİ BİLE ÖDEYEMEYECEK DURUMA GELDİK
Büyükşehir’in uyguladığı %8,57 oranındaki zammın yeterli olmadığını belirten Yıldırım: %8,57 oranındaki zamla fiyatın 35 TL’den 38 TL’ye yükseltilmesinin yeterli olmadığı için 38 TL’den 50 TL’ye yükselttiklerini, bunu da gerekli yerlere ilettiklerini ancak otobüs fiyatının 50 TL olmasına rağmen yine zararda olduklarını söyledi.
Bunun üzerine otobüs fiyatının en az 65 TL’ye yükseltilmesinin gerekli olduğunu belirttikleri talep yazısını, tekrardan EGO Genel Müdürlüğü’ne ilettiklerini, şayet talepleri kabul olmazsa zararda olduklarını hatta böyle giderse işletmeyi kapatmayı bile düşündüklerini söyleyen Avni Yıldırım, açıklamasının tamamında şöyle dedi:
“Tuzgölü seyahatin geçmişini biliyorsunuz. Çeşitli isimler altında aşağı yukarı 70 senedir faaliyet gösteren bi otobüs işletmesiyiz. Şereflikoçhisar Büyükşehir’e bağlandığında seyahat olarak çalışamayacağımızı söylediler bize. Ya kooperatif kuracağımızı ya da dernek veyahut şahıs olarak Ankara-Şereflikoçhisar arasında çalışabileceğimizi söylediler. Bizde yılların işletmecisi olarak müracaatımızı yaptık, kooperatifimizi kurduk. Bizden başka talep edende olmadı. Kooperatif olarak çalışabilmemiz içinde Büyükşehir’in önerdiği kriterler vardı. Bu kriterleri yerine getirebilmemiz için Tuzgölü seyahat olarak kullandığımız araçlar, yeterli değildi yani kriterlere uygun değildi. Biz de fabrikadan 5 tane kriterlere uyacak araç aldık. Bu araçlar, kısa mesafe için yapılmış araçlar. Biz de ekstra bir maliyet ederek uzun yol otobüslerin içerisi gibi dizayn ettirdik.
O zaman Şereflikoçhisar Ulaştırma Bakanlığımızdan aldığımız rayiş bedelle devam ettik taki bu sene UKOME’den toplanıp bütün Ankara için fiyat tarifesi uygulandı. Buna da bize sadece %8,57 zam uyguladı. Bu zam son zamanlarda gelen akaryakıt masrafları, sigortalar, maaşları hesapladık zarar ettiriyor.
Büyükşehir’in verdiği fiyat kurtarmadığı için zaten yolcumuzda yok. Hesap ediyorum, ortalaması aylık 7 sefer yapıyor otobüsler Ankara’ya, hafta sonları 5-6’e düşüyor. Ortalama 17 kişiye düşüyor. 17 gidiş, 17 dönüş. Bunu da çarparsan külliye zarar ediyoruz. Zaten salgından bu tarafa zararla çalışıyoruz. 3 kişiyle, 5 kişiyle, 10 kişiyle gidiyor, bazen bi 30 kişi oluyor, bazen 20 kişi. Ama ortalaması benim hesaplarıma göre, 17 kişiyi aşmıyor, bu da 34 kişi yapıyor. Zarardayız, hem de büyük zarardayız. Bu zamana kadar dayanabildik.
Otobüslerin maliyeti olduğu gibi otobüs almak için çektiğimiz kredilerin taksitleri var. Bunları ödeyemeyecek duruma geldik. Ve fiyatlarımızı 50 TL yaptık, bunu da gerekli yerlere bildirdik, neticesini bekliyoruz. Bu şekilde devam ederse bu işletmeyi kapatmayı da düşünüyoruz.”
Konuyu Belediye Başkanı Memiş Çelik’e de anlattığını belirten Avni Yıldırım, “Belediye Başkanının da bilgisi var” dedi.
Yıldırım, işletmeyi satın almak isteyenlere de çağrıda bulunarak; “Seyahat firmamızı almak isteyen olursa, alabilirler, satarız”dedi.
EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE GÖNDERİLEN TALEP YAZISI
S.S.Tuzgölü Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatif olarak, EGO Genel Müdürlüğü’ne gönderilen ve UKOME toplantısında görüşülmesi beklenilen talep yazısında şöyle denildi;
“EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE
Ankara BÜyükşehir Belediyemiz tarafından gerçekleştirilen Özel Toplu Taşıma ihalesini alarak Şereflikoçhisar – Ankara arasında yolcu taşıma gerçekleştiren S.S. Tuzgölü Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatifi (Kooperatimiz) olarak bu dilekçemizi sunarak içinde bulunduğumuz ve bizi artık faaliyetlerimizi yürütemeyecek noktaya getiren şartları tarafınıza iletmek dışında bir seçeneğimiz kalmamıştır.
İhaleyi kazanmamızdan kısa bir süre sonra patlak veren Covid Salgını ile birlikte yolcu sayımız dramatik şekilde düşmüştü. Kapanmalar, kısıtlamalar ve insanların salgın yüzünden çekinmeleri nedeni ile düşen yolcu sayımıza rağmen, salgının geçeceği ve işlerin orta vadede düzelmeye başlayacağı umuduyla zarar etmemize rağmen faaliyetlerimizi eksiksiz bir şekilde sürdürdük. Ancak o dönemde de zaten var olan ancak 2021 ikinci yarısı ile birlikte kontrolden çıkan ekonomik kriz ile birlikte maliyetlerimiz astronomik bir şekilde artmış, daha da düşen yolcu sayımızın ise krizin derinliği nedeni ile uzunca bir süre daha düzelmeyeceği belirgin hale gelmiştir.
Bildiğiniz üzere ilçemiz Ankara’ya 155 km mesafede yer alan (otobüs yolculuğu ile asgari 2 saat) ve bu uzaklığı nedeni ile eskiden beridir fiilen şehirlerarası yolcu taşımacılıği standartlarında hizmet verilen (Otobüslerin kullanılması + Şereflikoçhisar Terminali ve Ankara AŞTİ’de yazıhaneler + Şereflikoçhisar’da servis hizmetleri) bir ilçedir. Belediyeniz tarafından düzenlenen son Özel Toplu Taşıma (ÖTT) ihalesinde de ilçemizin bu şartları göz önünde bulundurularak diğer ilçelerden farklı olarak büyük otobüslerle hizmet verilmesi esas alınmıştır. Bu durum, Ankara’nın diğer ilçelerindeki ÖTT hizmetleri ile karşılaştırıldığında Kooperatifimizin çok daha yüksek işletme (operasyonel) maliyetleri ve yatırım maliyetleri ile faaliyet göstermesine neden olmaktadır. Ayrıca diğer ilçe ÖTT işletmelerinin araçları güzergahları üzerindeki tüm durak ve sair noktalardan yolcu alabilmekte ve indirebilmekte iken, Kooperatimizin büyük araçları terminalden terminale yolcu taşımakta ve bu da bizim açımızdan büyük bir dezavantaj oluşturmaktadır. İlgili düzenlemeler çerçevesinde güzergahı ilçemizden geçen diğer şehirlerin şehirlerarası otobüslerinin Şereflikoçhisar yolcularını almaması gerekirken, ne yazık ki yolcularımızın ciddi bir kısmı bu firmalar tarafından yol üzerinden toplanmaktadır. Bunlara engel olunması talebimiz defalarca ilgili birimlerinize iletilmesine rağmen herhangi bir düzelme yaşanmamış, gereği yapılmamıştır.
Sizlere maliyetlerimizi gösterebilmek amacıyla yapmış olduğumuz hesaplamaların detaylarına ekte yer verilmektedir. Şunu net bir şekilde ifade etmek gerekir ki; söz konusu çalışmalarda kullanılan rakamlar tamamen gerçekleri yansıtan belgeli ve ispatlı rakamlar olup, cari değerledir. Yani; bugünkü rakamları yansıtmakta olup içinde bulunduğumuz hiperenflasyon şartları göz önüne alındığında çok iyimserdir, 1 ay sonra bundan daha yüksek olacağı, 3 ay sonra ise çok daha yüksek olacağı bir şekilde ortadadır. Söz konusu maliyet kalemleri arasında kaçınılabilir maliyetler bulunmamakta, tüm maliyetler faaliyetlerimizin gerçekleştirilebilmesi için yasal veya fiili zorunluluklardan kaynaklanmaktadır. Olmaması gereken bir maliyet kalemi bulunmamakla beraber, faaliyetlerimizin doğası itibarıyla gerçekleşebilecek öngörülemeyen maliyetler (arızalar vb) yer almamaktadır. Tüm rakamlarımız, hesaplamalarımız, bilgi ve belgelerimiz uzmanlarınızın incelemesine açıktır, kontrol edilebilir.
Olayın vahametini göstermek açısından birinci hesaplama sadece ve sadece bir sefer başına (Ankara’ya gidiş-geliş) yakıt masrafı (sefer başı ortalama 85 It motorin), personel maaş ve SGK primleri ve AŞTI giriş fişi ücreti dikkate alınarak yapılmıştır. Bu hesaplamada bile cari rakamlar üzerinden 1 seferimizin maliyeti 1.876 TL’dir. Diğer işletme maliyetlerimizin de eklendiği ikinci hesabımızda ise bir seferimizin ortalama maliyeti 2.200 TL’dir. Bu hesaplamalarda maliyetler sefer başına hesaplanırken aylık 204 sefer sayımız kullanılmıştır (Hafta içi 7 hafta sonu 6 sefer üzerinden hesaplanan yıllık sefer sayısının 12’ye bölünmesi ile).
Sadece işletme maliyetlerimiz yukarıdaki gibiyken, sefer başı (Ankara gidiş-geliş) ortalama yolcu sayımız ise 34’dür. Bu duruma rağmen, UKOME Genel Kurulu’nun 30.12.2021 Tarih Ve 2021/76 Sayılı Kararı Tam Bilet Ücretimiz 38 TL, indirimli bilet ücretimiz ise 23 TL olarak belirlenmiştir. Bu rakamlara göre tüm yolcularımızın Tam biletli olduğu farz edilse bile sefer başı elde edebileceğimiz ortalama gelir 1292 TL’dir. Yani sadece yakıt ve maaş giderlerinin dikkate alındığı hesaplamaya göre belirlenen maliyetimizin çok çok altındadır. Bu zarar göz önüne alındığında, Belediyeniz tarafından biz ÖTT işletmelerine sağlanan yakıt desteği ise sadece sembolik bir anlam ifade edebilmektedir ve ne kadar daha süreceği de bilinmemektedir.
Büyükşehir Yasasından önce Ulaştırma Bakanlığı düzenlemelerine tabi olan işletmemizin yıllar önce o dönem Bakanlık tarafından belirlenmiş olan en son azami tarifesi 35 TL’dir. Yıllar sonra, Kooperatifimizin ihale sonrası ilk defa azami tarifesinin belirlendiği 30.12.2021 tarihli UKOME Kurul Kararında söz konusu ücrete (o da üstelik sadece tam bilet için) sadece ve sadece % 8,57 oranında zam yapılarak 38 TL olarak, indirimli tarife ise 23 TL olarak belirlenmiştir. Resmi enflasyon rakamlarının dahi bulunduğu seviyeler, bağımsız kuruluşların hesapladığı enflasyon rakamları, son bir sene içerisinde en büyük maliyet kalemimiz olan mazota gelen zamlar, asgari ücrete gelen zam göz önüne alındığında tarifemize yapılmış olan % 8,57’lik artış, bizleri şaşırtmıştır. Yaptığımız hesaplamalara göre mevcut şartlarda sadece işletme maliyetlerimizi karşılayabilmemiz için (başa baş noktası – breakeven point) ortalama bilet fiyatımızın asgari 65 TL olması gerekmektedir.
İlçemiz Şereflikoçhisar’dan 75 km mesafedeki Aksaray iline yolcu taşıyan minibüslerin bile bilet fiyatı 40 TL’dir. Aksaray’dan Ankara’ya 230 km’lik mesafede ilçemiz içerisinden geçerek faaliyet gösteren Aksaray otobüs firmalarının bilet ücreti ise 80 TL’dir.
Burada ayrıca ifade etmek gerekir ki; yukarıda ifade edilen rakamlar sadece işletme maliyetlerimiz olup, yatırım maliyetlerimizi içermemektedir. Unutulmamalıdır ki; büyük sıfır otobüsler (bugün söz konusu otobüslerden tanesinin piyasa değeri en az 1.500.000 TL) satın alarak bunları ABB ihale şartnamesine uygun hale getirtmiş (otobüs başı 100.000 TL civarı ek) olan Kooperatifimizin yatırım maliyetleri de oldukça yüksektir. Ve her işletme gibi bir ticari faaliyetin süresi içerisinde (ihale şartnamemiz de 10 yıl) bu yatırım maliyetlerini de çıkarmayı beklemektedir. Diğer türlü ticari faaliyet göstermenin bir mantığı da bulunmayacaktır. Oysaki kooperatifimiz salgının başından bugüne bırakın yatırım maliyetlerini, işletme maliyetlerini bile çıkaramamaktadır. Otobüslerimizin kredi taksitleri ve hatta ve hatta işletme maliyetlerimiz için gerekli nakit akışları ortaklarımız tarafından güçlükle kendileri tarafından sağlanmaktadır. Gelinen noktada bu maliyetleri cebimizden ödeyerek faaliyetlerimize devam edebilecek imkanımız, kaynaklarımız kalmamıştır.
50 seneye yakındır ilçemizde otobüsle yolcu taşımacılığı sektöründe yer alan Kooperatif ortakları olarak gelinen noktada bir yol ayrımındayız. 16 personeli istihdam etmekte olan ve ciddi bir yatırım barındıran ilçemizin alamet-i farikası niteliğindeki otobüs işletmemizin faaliyetlerini devam ettirebileceğimize yönelik ümitlerimiz tükenmektedir. Evet, ekonomik kriz çok derindir, ancak bu derinlikte işletmelerin boğulmasını engelleyebilecek tedbirlerin de ilgili Kurumlar tarafından alınması, bu işletmelerin yaşayabilmesi için en azından şimdilik asgari imkanların (işletme maliyetlerini fiyatlara yansıtabilmesi imkanı) sağlanması gerekir. Bu kapsamda yukarıda belirtilen işletme ve yatırım maliyetlerimiz ve ilçemize özgü şartlar göz önünde bulundurularak UKOME tarafından tarifemizin ivedilikle güncellenmesi, ortalama en az 65 TL olarak belirlenmesi ve ilerleyen zamanlarda artan maliyetlerle beraber mutad olarak gözden geçirilmesi hususunda gereğini saygılarımızla arz ederiz.”